KUL HAKKI OLAN GÜNAH!
Günâhta kul hakkı da varsa, buna tövbe için, kul hakkını hemen ödemek, hak sahibi ile helâllaşmak, ona iyilik ve duâ etmek de lâzımdır.
Mal sâhibi, hakkı olan ölmüş ise, ona duâ, istiğfâr edip çocuklarına, vârislerine verip ödemeli, bunlara iyilik yapmalıdır.
Çocukları, vârisleri bilinmiyorsa, malı, parayı fakîrlere sadaka verip, sevâbını hak sâhibine niyyet etmelidir.
Resûlullah efendimiz; (Günâh işleyen biri, pişmân olur, abdest alıp namâz kılar ve günâhı için istiğfâr ederse, Allahü teâlâ, o günâhı elbette affeder.
Çünkü Allahü teâlâ, Nisâ sûresi 109. âyetinde; ‘Biri günâh işler veyâ kendine zulmeder, sonra pişmân olup, Allahü teâlâya istiğfâr ederse, Allahü teâlâyı çok merhametli, af ve mağfiret edici bulur’ buyurmaktadır) buyurdu.
Lokman Hakîm hazretleri oğluna nasîhat ederek; ‘Oğlum, tövbeyi yarına bırakma! Çünkü ölüm ânsızın gelip yakalar’ buyurmuştur.
İmâm-ı Mücâhid hazretleri de; ‘Her sabâh ve akşam tövbe etmeyen kimse, kendine zulmeder’ buyurmuştur.”
Netice olarak, işlenen her günâhın affı için, kalb ile tövbe etmek, dil ile istiğfâr etmek ve vaktinde yapılamayan ibâdetleri kazâ etmek, ayrıca sadaka verip iyilik etmek lâzımdır.
Atâ-i Horasânî hazretlerinin buyurduğu gibi:
“Hep iyilik yapın. Zîrâ yapılan iyilikler, işlenen kötülükleri yok eder.”