Hz. Ali’den (r.a) sonra işin seyri değişti. Günümüze kadar değişik şekil ve usuller içinde genel olarak veya kısmen bu vazife ifa edilmektedir. Rasulullah (s.a.v) ile en güzel şekilde temsil ve tatbik edilen Rabbanî halifelik, günümüzde derece ve imkanları nispetinde, ümmetin alim ve arifleri tarafından korunmaktadır.

Raşid halifeler de kendileri adına emir (vekil) tayin etmişlerdir. Vekilleri aracılığıyla halktan biat almışlardır.

Bişr b. Kuhayf anlatıyor: Hz. Ömer’e (r.a) geldim ve:

-Ey müminlerin emiri! Sana biat yapmaya geldim, dedim. O da bana;:

-Sen benim gönderdiğim elçime biat etseydin bizzat bana biat etmiş olurdun. Bunu bilmiyor muydun!? dedi.809

Enes (r.a) anlatıyor:

“Medine’ye geldim. Hz. Ebu Bekir (r.a) vefat etmiş, yerine Hz. Ömer (r.a) geçmişti. Yanına varıp:


-Uzat elini!.. Senden önceki arkadaşına yaptığım gibi sana da gücümün yettiği kadar, verdiğin emirleri dinleyip itaat etmek üzere biat ediyorum, dedim.810
Rasulullah (s.a.v)’a vâris olan Rabbânî alim ve mürşitler de bu sünnete uygun olarak, ehil ve ehliyetli gördükleri kimseleri, davet, tebliğ ve tövbe telkini, intisabı temin, manevî yola girişteki usul ve edepleri göstermeleri için kendilerine vekil seçmektedirler.

Bu vekâlet belirli vazifelerde olup, bütün yönleri ve her vazifeyi içine alan genel bir vekâlet değildir. Bu manada geniş yetkiyi ve irşat iznini mürşitler, halife dedikleri kişilere vermekte; bunun için bir çok şartlar ortaya koymaktadırlar.

Bunlar arasında ilim, takva ve seyri sulûkta istenen seviyeye gelmek en önemli şartlardandır.

Share|